Ratusz w Bielsku-Białej jest jednym z najbardziej okazałych zabytków w tym regionie. Zbudowany został pod koniec XIX wieku i z początku służył za siedzibę miejscowego banku, a także zastąpił stary ratusz jako siedzibę władz miejskich. Miejscowość, między innymi dzięki temu gmachowi, zawdzięcza nazwę „Małego Wiednia”.
Nowy ratusz dla rozwijającego się miasta
Miasto Bielsko-Biała, jako jednostka administracyjna, powstało dość niedawno, bo w 1951 roku w wyniku połączenia dwóch miejscowości. Historia obecnego ratusza rozpoczęła się jednak ponad 50 lat wcześniej, kiedy to zdecydowano, że stara siedziba władz miejskich jest już zbyt mała dla prężnie rozwijającej się Białej. Problemem było znalezienie sponsora, który przeznaczyłby pieniądze na nowy obiekt. Ten jednak znalazł się dość szybko w postaci miejskiego banku o ponad stuletniej wtedy tradycji. Była nim Komunalna Kasa Oszczędności, która zgodziła się na zasponsorowanie budowy obiektu, pod warunkiem korzystania z niego jako swojej siedziby. Takie rozwiązanie pasowało wszystkim zainteresowanym, stąd w 1894 roku ogłoszono konkurs na projekt architektoniczny nietypowego budynku – siedziby banku połączonej z siedzibą magistratu miejskiego. Wymagań było sporo, zarówno funkcjonalnych jak i wizualnych. Już wtedy powstał zamysł budowy znamienitej wieży z zegarem, którą można podziwiać do dzisiaj. Organizacją konkursu zajął się Austriacki Związek Inżynierów i Architektów, który po prawie półrocznym zbieraniu prac konkursowych, wyłonił zwycięzcę. Z ośmiu zgłoszonych projektów, postanowiono zrealizować wizję Emanuela Rosta Juniora, syna znanego architekta Emanuela Rosta Seniora. Inspiracją dla projektanta był Pałac Sprawiedliwości w Wiedniu, który został stworzony niewiele wcześniej niż Bielski ratusz. Dzięki temu zabytkowi, jak i kilku innym, obecna Bielsko-Biała zwana jest „Małym Wiedniem”.
Na placu budowy
Za miejsce zbudowania nowego ratusza w Białej wybrano stary Targ Bydlęcy na południu miasta, gdzie zbierali się handlarze zwierząt gospodarskich. Z powodu ciasnej zabudowy, żadne miejsce położone bliżej centrum nie było możliwe do zagospodarowania. Decyzja ta miała również głębsze przesłanie. Zbudowany ratusz dominowałby nad znajdującym się w pobliżu starym dworem starostów, którzy byli uznawani za dawnych panów tych ziem. To był symbol uwolnienia mieszczan od staroświeckiego feudalizmu. Za kierownika budowy wybrano Ignatza Ungwera, a prace rozpoczęły się już 1 września 1895 roku, trochę ponad rok po wyłonieniu zwycięskiego projektu. Cała inwestycja trwała do 30 września 1897 roku i kosztowała 612 tysięcy koron austro-węgierskich. Dla porównania – wójt zarabiał rocznie około 240 koron austro-węgierskich. Ratusz został oddany do użytku 17 października 1897 roku, kiedy to władze miasta oraz sponsor budowli – Komunalna Kasa Oszczędności – oficjalnie rozpoczęli prace w nowej siedzibie.
Nowy wielofunkcyjny Ratusz w Bielsku-Białej
Niedługo później, nowy ratusz został także siedzibą policji i straży miejskiej. Od 1904 roku, mieszkańcy mogli także skorzystać z otwartego tam muzeum miejskiego. Najwyższe piętra zajmowali urzędnicy z rodzinami. W 1951 roku nastąpiło połączenie dwóch jednostek administracyjnych: Bielska i Białej w jedno miasto. Nowo wybudowany ratusz w Białej został wyznaczony jako główna siedziba nowych władz, a także prezydenta miasta, urzędu miasta i rady miejskiej, mimo iż miejscowość jest młodsza od Bielska. W ciągu lat swojego istnienia, centrum coraz bardziej przenosiło się w okolice starego Targu Bydlęcego. Obecnie jest to Plac Ratuszowy, a ratusz w Bielsku-Białej stał się sercem miasta.
Neorenesansowe arcydzieło
Ratusz w Bielsku-Białej został zaprojektowany w stylu renesansowym, na planie prostokąta. Posiada trzy kondygnacje oraz kwadratową wieżę zegarową z galerią widokową o wysokości 52 metrów. Gmach ma trzy portale wejściowe i balkon obwieszczeniowy, a nad głównym wejściem znajduje się rzeźba Eirene, bogini pokoju, wraz z rogiem obfitości. Nie zabrakło również wizerunku boga bogactwa – Plutosa. Zdobienia pokrywające fasadę nawiązują do czasów, kiedy mieścił się w nim bank. Symbolika pracowitości i dobrobytu jest widoczna na wielu elementach budowli, przykładem może być tarcza z motywem pszczoły. Każde piętro budynku posiadało inne przeznaczenie, stąd bardzo wyraźnie zaakcentowano podział między kondygnacjami, ze szczególnym uwzględnieniem piano noble, znajdujących się na samej górze. Westybul ze sklepieniem kolebkowo-krzyżowym znajduje się na parterze ratusza. Najpiękniejsze pomieszczenie – Sala Rady – znajduje się na pierwszym piętrze i przylega do balkonu.
Obiekt został udostępniony dla zwiedzających przez cały rok. Trudno jest mówić o zwiedzeniu Bielska-Białej bez chociażby chwili spędzonej w przepięknym, neorenesansowym ratuszu. Mały Pałac Sprawiedliwości jest pozycją obowiązkową do zobaczenia na liście atrakcji turystycznych.
Więcej zdjęć zobaczysz tutaj»
