Śląsk Cieszyński to jedno z nielicznych miejsc w Polsce, gdzie protestanci byli nie tylko znaczną grupą wyznaniową, ale wręcz stanowili większość. Podobnie było i w leżącym na wschodnich kresach tej ziemi Bielsku. Niestety ziemie te, pomimo iż zamieszkałe były przez Polaków od XVI wieku należały do państwa Habsburgów. Gdzie tolerancja wobec innych wyznań nie była nie tylko szanowana ale wręcz zwalczana. Dopiero polityka cesarza Austrii Józefa II zmieniła podejście do tak zwanych innowierców. Pozwalając im na w miarę swobodne wyznawanie swojej religii. Ta decyzja austriackiego władcy poskutkowała faktem, iż bielska gmina ewangelicka mogła zakupić część miejskich pastwisk i wybudować tam swoją pierwszą świątynię.

Pierwsza świątynia

Jest to istniejący do dziś kościół Zbawiciela wybudowany w latach 1782-1790. Do tego czasu ewangelicy odprawiali nabożeństwa w pobliskich górach w tak zwanych kościołach leśnych. Wspomniany kościół Zbawiciela dał początek istniejącej do dziś dzielnicy zwanej – Bielski Syjon. Ta historyczna dzielnica, położona w części Górnego Przedmieścia Bielska, ma dość konkretne granice związane z wykupem wspomnianej wcześniej części pastwiska. A obecnie ograniczonej ulicami Orkana i Frycza Modrzewskiego. Znajdują się tam także i inne zabytki powiązane z protestantyzmem. To właśnie tutaj można znaleźć jedyny w Polsce pomnik Marcina Lutra wybudowany w 1900 roku. Ciekawostką dotyczącą tego monumentu jest fakt, iż nie został on zniszczony podczas ostatniej wojny światowej oraz w czasach komunizmu. Jak głosi niepotwierdzona na piśmie legenda, za jego pozostawieniem optowali komunistyczni aparatczycy. Którzy w ten sposób chcieli walczyć z katolicyzmem. Na szczęście ich plany na nic się nie zdały. Choć  pozwoliło to na uratowanie ciekawego i pięknego zabytku.

Wielość zabytków

Innymi zabytkami godnymi zwiedzenia są budynki Wyższej Szkoły Administracji oraz Szkoła Podstawowa numer 2. Gdzie mieściły się wcześniej ewangelicka męska i żeńska szkoła oraz seminarium duchowne. Budynki te mają charakterystyczne cechy dla klasycystycznych budynków z terenów monarchii Austro Węgierskiej. Wyższa Szkoła Administracji można by powiedzieć jest dzisiejszym spadkobiercom dawnej szkoły ewangelickiej. Gdyż to właśnie Gmina Ewangelicko augsburska jest jedną z inicjatorów powstania tejże wyższej szkoły. Oczywiście do tej Alma Mater może uczęszczać każdy student, który spełnia warunki formalne. Jednakże na czele szkoły uczelni stoi ewangelicki pastor. Przez co można pokusić się o stwierdzenie o ciągłości szkoły przerwanej okresem komunizmu.

Cmentarz – niezwykłe miejsce

Bardzo ważnym punktem dla Bielskiego Syjonu był i jest cmentarz, obecnie nazywany Starym Cmentarzem Ewangelickim. Powstał on w 1833 roku i był odpowiedzą na rosnącą populację miasta oraz na epidemie, które w pierwszej połowie XIX wieku nawiedzały ten teren. Do tego czasu katolicy i ewangelicy chowani byli na wspólnym cmentarzu przy katolickim kościele. Na cmentarzu tym pochowani są głównie najznamienitsi i najbogatsi mieszkańcy miasta, w zdecydowanej większości niemieckiego pochodzenia. Poza tym Bielski Syjon to idealne wręcz miejsce do spacerów, zarówno tych rodzinnych jak i indywidualnych czy romantycznych. Jest to teren zielony pełen starych drzew, często będących pomnikiem przyrody. Które powodują, iż cały ten teren można uznać za idealne wręcz połączenie miasta i ogrodu.

Niedaleko centrum

W kilka minut spaceru od bielskiego rynku można znaleźć się w oazie zieleni. która można by stwierdzić, skrywa w swoich konarach tutejsze budynki. Nie jest to jednak tylko i wyłącznie martwe, historyczne miejsce, gdzie spotkać można jedynie turystów. Bielski Syjon w dalszym ciągu żyje swoją ewangelicką religią i tradycją. Kościół Zbawiciela jest obecnie kościołem biskupim diecezji cieszyńskiej Kościoła Ewangelicko Augsburskiego. Nie nosi ono ze względów oczywistych miana katedry, gdyż w kościele ewangelickim takiego nazewnictwa się nie uznaje.

Powód do odwiedzin

Obchodzona w zeszłym roku pięćsetna rocznica powstania protestantyzmu może być dobrym powodem do tego, by podczas zwiedzania Bielska-Białej, lub nawet podczas przejazdu przez to miasto w góry, zobaczyć tą historyczną dzielnicę i spojrzeć na tolerancyjne miasto. Gdzie katolicy i ewangelicy stanowili kiedyś po połowie mieszkańców.