dworzec kolejowy

Dworzec kolejowy Bielsko-Biała Główna

Bielsko-Biała Główna – ta zabytkowa stacja kolejowa jest jednym z najpiękniejszych dworców nie tylko w samym Bielsku, ale prezentuje się równie okazale na tle innych dworców kolejowych w kraju. Przebywając w nim czuć duchy przeszłości. Wynika to nie tylko z przyjemnej dla oka architektury, którą szczyci się budynek, ale również z ciekawej historii tego obiektu.

Pierwsze kroki Bielskiej kolei

Początki kolei żelaznej w Bielsku sięgają aż połowy XIX wieku, a dokładnie 17 grudnia 1855 roku, wtedy to do Bielska przyjechał pierwszy pociąg z Dziedzic. Na trasie budujących się torów austriackiej Cesarsko-Królewskiej Uprzywilejowanej Kolei Północnej Cesarza Franciszka Ferdynanda, na odcinku łączącym miasto Bogumin z Oświęcimiem powstało odgałęzienie prowadzące z Dziedzic prosto do Bielska. Kilka lat później w 1860 roku stanął pierwszy budynek kolei i dzisiejszy Główny Dworzec Kolejowy w Bielsku-Białej został otwarty. W tamtych czasach stacja znajdowała się na peryferiach miasta, a dostać się do niej można było nowo wybudowaną ulicą Kolejową (wtedy Bahnstrasse), która została wytyczona specjalnie na potrzeby dworca. Dziś ulica Kolejowa nosi imię polskiego działacza socjalistycznego, przywódcy PPS-u Norberta Barlickiego. Zaś historyczna dzielnica, w której znajduje się dworzec, to znane wszystkim mieszkańcom Bielska – Dolne Przedmieście.

Rozrost potęgi kolei i nowy budynek dworca

Do 18 lipca 1878 roku stacja była punktem końcowym linii z Dziedzic. Wtedy otwarto tunel kolejowy liczący 268 metrów, tory przedłużono i uruchomiono przejazdy aż do Żywca, skąd następnie w 1884 roku dotarły do Czadcy, zahaczając po drodze Przełęcz Zwardońską. Pozwoliło to na ogromne skrócenie podróżującym swojej wyprawy do Wiednia. Bardzo szybko okazało się, że ze względu na dobudowanie nowych torów dworzec stał się nieodpowiedni do obsługi i przepływu tak ogromnej ilości pasażerów. W związku z tym, w 1887 roku Rada Miejska zadecydowała o wybudowaniu zupełnie nowego budynku dworca kolejowego.

Budowy nowoczesnego kompleksu podjął się zakład budowlany należący do architekta Karola Korna. Zaś autorem projektu był zupełnie inny architekt, Karol Schulz. Obydwaj, o czym warto wspomnieć, pochodzili z Bielska. Prace budowlane trwały zaskakująco krótko, było to tylko 140 dni roboczych.  Nowy, niesamowicie reprezentacyjny budynek stanął w 1890 roku nieopodal starego, a wyglądem nawiązywał do przepięknej architektury austriackich dworców prowincjonalnych rozrzuconych na całej długości nowo powstałej Kolei Miast Śląskich i Galicyjskich (kolej powstała z połączenia Kolei Carskiej i Kolei Miast Morawsko- Śląskich).

Foto: http://kolejcieszyn.pl

Wnętrza zostały ozdobione stylizowanymi na antyczne polichromiami, które wykonali artyści prosto z Wiednia. Warto wiedzieć, że niewiele ponad rok wcześniej (czyli w 1888 roku) tory znów zostały dobudowane, dzięki czemu Bielsko zyskało zupełnie nowe połączenie kolejowe z Cieszynem i Kalwarią Zebrzydowską, a sam dworzec zdecydowanie zyskał zarówno na wartości, jak i celu, któremu miał służyć. Gmach nazywano początkowo „nowym dworcem”, a jego powstanie znacznie przyczyniło się do rozwoju tej części miasta. Przy budowie nowego dworca stara hala peronowa została wyburzona, ale budynek na szczęście ocalał i do dziś możemy go oglądać przy ulicy Wałowej. Uroczyste otwarcie „nowego dworca” nastąpiło 25 lutego 1890 roku, a pierwszy pociąg wjechał na stację o godzinie 5.52. Od tamtego czasu wygląd budynku stacji zmienił się bardzo niewiele.

W okresie PRL-u

W 1963 roku został zelektryfikowany odcinek Bielsko-Biała Główna – Czechowice-Dziedzice a stacja przeszła modernizację. Dobudowano wtedy przejście podziemne oraz kładkę nad peronami łączącą dworzec autobusowy PKS z budynkami fabryki włókienniczej Lenko. W latach 70-tych ubiegłego stulecia zamalowano też polichromie zdobiące sufit, prawdopodobnie dzięki temu nie uległy one zniszczeniu.

Dworzec kolejowy dziś

Pod koniec ubiegłego wieku, a dokładnie 3 czerwca 1994 roku, Główny Dworzec kolejowy w Bielsku-Białej dostąpił zaszczytu wpisania do rejestru zabytków. Wkrótce potem, w 1997 roku, rozpoczęto pracę nad renowacją gmachu. Podczas prac remontowych wymieniono i odrestaurowano ceglaną elewację budynku, pokrycia dachowe i stolarkę okienną i drzwiową, wszelkie izolacje i instalacje kanalizacyjne. Wewnątrz budynku odsłonięto ponad 1000m2 zabytkowych fresków wykonanych przez Wiedeńską firmę Wild & Weygand. Przepiękne polichromie w stylu pompejańskim przedstawiają ornamenty roślinne zwane arabeskami. Utworzono także zupełnie nowe pomieszczenia kasowe wraz z odpowiednim zapleczem. Wyremontowano również przylegającą do budynku dworca wiatę peronową. Zabytkowy kompleks dworcowy otwarto 15 września 2001 roku i od razu obiekt otrzymał prestiżowy tytuł „Modernizacja Roku 2001”. Dziś dworzec znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.

Budynek dworca jest bardzo funkcjonalny, znajdują się tam również różne punkty usługowe, m. in. poczta, restauracja czy wypożyczalnia samochodów.

Krwawa bójka na dworcu

6 lipca 1903 roku na dworcu doszło do krwawej bójki między bielską policją a robotnikami którzy jak co dzień przyjechali do pracy. Cała draka zaczęła się od podwyżki cen biletów kilka tygodni wcześniej. Nie na wszystkich stacjach sprzedawano bilety a konduktorzy opłaty pobierane od pasażerów nie zawsze oddawali do kas, tylko zatrzymywali dla siebie. Więc, aby zapobiec jeździe na gapę dyrekcja kolei postanowiła zareagować.

Wcześnie rano gdy robotnicy przyjechali do pracy, policja z żandarmerią zablokowała wszystkie wyjścia i zaczęła kontrolować bilety. Robotnicy spieszący się do pracy zostali stłoczeni w jednym miejscu i skrupulatnie sprawdzani. Tłum podżegany przez tych którzy na gapę faktycznie jechali, szybko się zniecierpliwił i przerwał kordon prowokując agresję ze strony przedstawicieli prawa. Do szpitali trafiło dwudziestu ciężko rannych robotników, ci z mniejszymi obrażeniami musieli radzić sobie sami. Jednej z uczestniczących w rozróbie dziewczyn żandarm uciął szablą ucho. Bitwa skończyła się zwycięstwem policji a ofiarami stróżów prawa padli zarówno winni jak i niewinni.

Ciekawostki:

  • Podróż z Bielska do Dziedzic trwała pół godziny, a do Żywca 50 minut, na trasie jeździły 3 pociągi dziennie.
  • W pierwszym roku funkcjonowania linii Bielsko – Dziedzice przewieziono 38 tys. pasażerów.
  • Na głównej fasadzie dworca widnieje monumentalny napis „K.K. PRIVILEGIRTE /KAIS(er) FERD.(inand) NORDBAHN”. Znaczy to „Uprzywilejowana Cesarsko-Królewska Kolej Północna Cesarza Ferdynanda”.
  • Herb Bielska zdobiący budynek dworca ma zamienione kolory tła. Orzeł jest na czerwonym a lilie na błękicie przypominającym raczej granat. Podobno zamiana nie jest wynikiem pomyłki, lecz informacją dla wtajemniczonych: Bądź uważny, tu nic nie jest tym, na co wygląda.
  • 25 listopada 1994 roku z okazji 140- lecia lokomotywowni w Czechowicach- Dziedzicach na stacji na peronie 1A otwarto Skansen Parowozów, który funkcjonował do 2001 roku. Po zamknięciu, wszystkie 6 parowozów przetransportowano do Skansenu Taboru Kolejowego w Chabówce i lokomotywowni w Krakowie- Płaszowie. Obecnie peron jest wykorzystywany jako tory postojowe dla wagonów.
  • 13 grudnia 2015 roku w Bielsku zaczęły zatrzymywać się pociągi Express Intercity Premium obsługiwane przez składy Pendolino.
  • Na stacji znajduje się czynna waga wagonowa.
  • Żołnierze 18. Bielskiego Batalionu Desantowo-Szturmowego korzystają z rampy towarowej na stacji. Ma tam miejsce załadunek i rozładunek sprzętu wojskowego, m.in. pojazdów typu Hummer.

Dworzec kolejowy Bielsko-Biała Główna posiada długą i bogatą historię, to niemy świadek wydarzeń, który od prawie 130 lat wita podróżnych przybywających do Bielska. I choć w dzisiejszych czasach coraz bardziej traci na znaczeniu, bo kolej nie jest już tak ważnym środkiem transportu, to wzbudza zachwyt i uznanie każdego kto odwiedza nasze miasto.


Źródła:
1. https://pl.wikipedia.org
2. http://kolejcieszyn.pl
3. Przewodnik po Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego
4. Jacek Kachel – Sekrety Bielska-Białej

2 komentarze do “Dworzec kolejowy Bielsko-Biała Główna”

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *